1. PHƯƠNG PHÁP SHADOWING LÀ GÌ?
Phương pháp Shadowing, dịch thuần Việt “cái bóng”, là một phương pháp học ngôn ngữ được nghiên cứu và phát triển bởi Giáo sư gốc Mỹ Alexander Arguelles. Phương pháp này khá đơn giản, bạn chỉ cần nhại lại các âm, ngữ điệu và cách người bản xứ nhấn nhá trong các đoạn âm thanh có sẵn.
Điều đáng chú ý nhất trong phương pháp này chính là người nghe nhắc lại gần như đồng thời với người nói, thay vì chờ người nói hoàn thành hết một câu, một đoạn mới nhại theo. Đồng thời, người nghe cần bắt chước giống với cách người nói phát âm, ngắt nghỉ, luyến láy và nhấn mạnh nhất có thể, nhằm rèn luyện tư duy phản xạ tự nhiên, nhanh chóng.
2. LỢI ÍCH CỦA PHƯƠNG PHÁP SHADOWING?
2.1. PHÁT ÂM CHUẨN XÁC
Một trong những lý do hàng đầu khiến cho người học gặp khó khăn trong việc phát âm tiếng Anh chính là cách người bản xứ kết hợp sử dụng môi, răng, cổ họng và lưỡi khác hoàn toàn với tiếng Việt.
Vì vậy, việc nhại theo cách phát âm của người bản xứ trong phương pháp Shadowing chính là người học đang tập quen dần với các quy tắc phát âm khác biệt đó của tiếng Anh. Shadowing đòi hỏi bạn cần lắng nghe kỹ càng cách người nói phát âm và lặp lại chính xác những gì đã nghe được. Dần dần nếu áp dụng phương pháp này trong thời gian dài, bạn sẽ có thể hình thành phản xạ tự nhiên và phát âm chuẩn xác các từ, cụm từ tiếng Anh như người bản xứ.
2.2. CẢI THIỆN NGỮ ĐIỆU
Bắt chước cách giao tiếp của người bản xứ chính là phương pháp cải thiện ngữ điệu hiệu quả. Trong tiếng Anh, phát âm chuẩn thôi là chưa đủ. Người học muốn nói tiếng Anh tự nhiên, lưu loát như người bản xứ còn phải biết cách sử dụng ngữ điệu đúng. Ngữ điệu là yếu tố không thể thiếu giúp truyền tải chính xác thông điệp mà người nói muốn gửi gắm và bộc lộ chân thực sắc thái trong lời nói. Chẳng hạn, trong câu hỏi tiếng Anh thì người nói cần nâng cao giọng ở cuối câu.
2.3. GIAO TIẾP TRÔI CHẢY, TỰ NHIÊN
Việc nhại lại gần như đồng thời với người nói trong phương pháp Shadowing có tác dụng hình thành phản xạ, tư duy nhanh nhạy khi nói. Điều này cực kỳ hữu ích đối với những người mong muốn rèn giũa kỹ năng nói. Đồng thời khắc phục thói quen dịch qua lại giữa tiếng mẹ đẻ và tiếng Anh – rào cản lớn nhất khiến người Việt khó có thể giao tiếp tiếng Anh một cách trôi chảy.
3. THỰC HÀNH PHƯƠNG PHÁP SHADOWING NHƯ NÀO CHO CHUẨN?
BƯỚC 1: LÀM QUEN VỚI TRANSCRIPT
Bước đầu tiên bạn cần làm khi thực hành phương pháp Shadowing chính là làm quen với transcript – bản ghi chép lại toàn bộ đoạn hội thoại trong clip. Bạn cần tra tất cả những từ chưa biết cách phát âm trong transcript trên các từ điển chính thống như Cambridge Dictionary hay Oxford Dictionary, nghe âm thanh đọc mẫu của từng từ và bắt chước theo sao cho có thể phát âm chính xác tất cả các từ đó.
BƯỚC 2: LẮNG NGHE CHỦ ĐỘNG
Sau khi đã nắm được cách phát âm của tất cả các từ trong transcript, nhiệm vụ tiếp theo của bạn là lắng nghe clip chủ động từ đầu đến cuối để làm quen với giọng đọc, cách người nói phát âm từng từ. Mặc dù đã luyện tập phát âm các từ trước đó nhưng nếu người người nói sử dụng các kỹ thuật như nuốt âm, nốt âm hay kết hợp với ngữ điệu thì cũng sẽ gây khó khăn trong quá trình nghe, đòi hỏi người nghe cần tập quen trước khi có thể nghe được toàn bộ bài.
BƯỚC 3: LUYỆN TẬP TỪNG CÂU THEO TỐC ĐỘ CHẬM
Trong lần nghe lại thứ hai này, bạn điều chỉnh bài nghe ở tốc độ chậm 0.75 để có thể nghe rõ và dễ dàng bắt kịp với bài nghe hơn. Đặc biệt, đoạn thoại nói đến đâu thì bạn cần nhại lại ngay đến đó, chú ý phát âm chính xác và bắt chước ngữ điệu của người nói trong đoạn thoại. Đây chính là mức độ căn bản nhất của phương pháp Shadowing.
BƯỚC 4: TĂNG TỐC ĐỘ LUYỆN TẬP
Sau đó, hãy chuyển bài nghe về tốc độ chuẩn 1.0 để thực hành nhại lại cho nhuần nhuyễn và luyện tập đến khi bạn có thể nói trôi chảy mà không cần nhìn vào transcript. Chú ý bắt chước theo ngữ điệu, cách nhấn mạnh của người nói để có thể giao tự nhiên, trôi chảy như người bản xứ. Tuy nhiên, bắt chước thôi là chưa đủ, bạn còn cần ghi âm lại quá trình tập luyện của bản thân để so sánh với bản gốc, tìm ra những điểm phát âm chưa chuẩn xác và cải thiện trong những lần luyện tập sau đó.
BƯỚC 5: DUY TRÌ ĐỀU ĐẶN
Để có thể giao tiếp thành thạo thông qua phương pháp Shadowing, bạn cần duy trì thói quen luyện tập thường xuyên, đều đặn. Sau khi thực hành nhuần nhuyễn với clip này, hãy chuyển sang áp dụng tương tự với các clip khác để kỹ năng nói được cải thiện nhanh chóng. Chỉ cần duy trì như vậy 30 phút mỗi ngày, tiếng Anh của bạn chắc chắn sẽ chạm đến tầm cao mới.
4. CÁC LƯU Ý ĐỂ THỰC HÀNH PHƯƠNG PHÁP SHADOWING HIỆU QUẢ
Dưới đây là 3 điều người học cần lưu ý để thực hành phương pháp Shadowing chính xác, hiệu quả nhất:
- Nghe trước: Trước khi đọc bản transcript, bạn có thể nghe đoạn hội thoại trước vài lần để làm quen với âm thanh, từ ngữ mà không cần quá chú tâm đến ý nghĩa. Điều này sẽ giúp bạn có những hình dung ban đầu về chủ đề chung của bài nghe.
- Đọc nhẩm: Về việc lặp lại theo lời người nói, đừng quá bắt ép bản thân phải nhại chính xác từng câu, chữ trong những lần bắt chước đầu tiên. Thay vào đó, bạn có thể đọc nhẩm theo nếu không thể bắt kịp tốc độ. Quan trọng nhất là cần duy trì, rèn giũa ngữ điệu cho giọng nói của bạn. Ngay cả những người đã thực hành phương pháp Shadowing trong một khoảng thời gian dài cũng thường xuyên bị vấp khi tập quen với một đoạn âm thanh mới.
- Lựa chọn bài nghe phù hợp: Ngoài ra, bạn nên lựa chọn những chủ đề bài nghe phù hợp với trình độ và sở thích để không bị chán nản trong quá trình ôn luyện. Chẳng hạn, nếu bạn hứng thú với phim ảnh, bạn có thể lựa chọn các bộ phim thuộc thể loại ưa thích để thực hành phương pháp Shadowing.
5. GỢI Ý NGUỒN NGHE HAY
Về việc lựa chọn các bài nghe phù hợp, bạn nên tìm kiếm dựa trên chủ đề bản thân hứng thú hoặc những những người nổi tiếng bạn mến mộ. Nếu muốn luyện tập giọng Anh – Anh, bạn có thể nghe các clip, bài phỏng vấn của Emma Watson hay Jennifer Lawrence nếu muốn luyện giọng Anh – Mỹ.
Ngoài ra, các video chia sẻ về cuộc sống, công việc hàng ngày của các Vloggers người nước ngoài mà bạn có thể dễ dàng tìm kiếm trên Youtube cũng là một chủ đề gần gũi, thú vị để theo dõi.
- Trình độ căn bản: English as a Second Language (ESL) Podcast, Culips ESL Podcast, hay Voice of America Learning English
- Trình độ khá, giỏi: 6 Minute English, Podcasts in English và Effortless English Podcast
- Trình độ nâng cao: TED Talks, This Amercian Life, Splendid Speaking, Luke’s English Podcast